در سال‌های اخیر بین مواد مخدر و محرک‌زا مرز وجود داشت اما امروزه به‌دلیل ناخالصی مواد و ترکیب آنها از خانواده آمفتامین و مورفین، باعث شده تقسیم‌بندی بین مخدر و محرک‌زا مشکل شود؛ از این‌رو گاهی پژوهشگران از مواد محرک‌زا با عنوان مخدر روانگردان نام می‌برند. جدیدترین موادی که در کشور در حال عرضه است و متأسفانه آگاهی و اطلاع‌رسانی کافی دررابطه با آنها صورت نگرفته، عبارتند از:

Mushroom (قارچ)

اخیرا ماده مخدر روان‌گردانی با نام علمی قارچ در میان نسل جوان در حال مصرف است که واحد اندازه‌گیری آن برگ و شبیه کاغذ است و رنگ و بوی خاصی هم ندارد. حدودا 30 دقیقه بعد از شروع مصرف، علائم توهم‌زایی آن شروع شده و بین چهار تا 6 ساعت، اثراتش باقی می‌ماند. عوارض آن روی دستگاه عصبی و سلول‌های خاکستری مغز است؛ به‌طوری‌که قدرت توهم‌زایی آن می‌تواند تا چندین برابر سایر مخدرهای صنعتی باشد. پس از ورود ماده به بدن، باعث شادی و سرخوشی موقت می‌شود. نکته جالب توجه آن این است که اثرات توهم‌زایی قارچ هم می‌تواند لذتبخش و هم عذاب‌آور باشد. همچنین این ماده با تحریک اعصاب سمپاتیک موجب افزایش ضربان قلب و فشار خون می‌شود و گشادی مردمک‌ها را به همراه دارد. مطالعات صورت‌گرفته روی افراد نشان می‌دهد که با مصرف درازمدت قارچ، شخصیت فرد دستخوش تغییر می‌شود.

Molly (مالی)

ماده محرک دیگر به نام علمی مالی یک فرم از پودر خالص MDMA (متیلن دی‌اکسی متامفتامین) که به‌تازگی به‌عنوان یک محرک شادی‌بخش در مهمانی‌ها از سه سال گذشته مورداستفاده قرار گرفته است. این ماده برخلاف قرص‌های اکستازی که دارای ناخالصی بوده، کاملا پودر خالص MDMA است. این پودر در بازار به رنگ‌های سفید، قهوه‌ای، بژ و خاکستری در کپسول عرضه می‌شود. مصرف مالی می‌تواند منجر به افسردگی، گیجی، اضطراب، لرز، تهوع، تاری دید، اختلال خواب و پارانوئید شود. مصرف‌کنندگان همچنین درجاتی از گرفتگی عضلانی را تجربه می‌کنند.

MEPHEDRONE (مفدرون)

مفدرون نام دیگر متینسکاتینون از مشتقات گروه کوکائین و یک ماده روانگردان است که به شکل کپسول، قرص و پودر سفیدرنگ از طریق بلع، استنشاق یا تزریق وارد بدن مصرف‌کننده می‌شود. عوارض جانبی آن شبیه قرص‌های اکستازی است: خوشی مفرط، احساس آزادی و بی‌خیالی. این ماده در چین تولید می‌شود و در ایران به‌منظور فریب‌دادن مأموران کنترل و مبارزه با موادمخدر تحت علائم تجاری مربوط به بسته‌های نمک یا غذای گیاهی وارد و به فروش می‌رسد.

پان‌پراگ

یکی دیگر از مواد محرک‌زا، پان‌پراگ است که از پاکستان و بنگلادش به‌صورت قاچاق و غیرقانونی وارد ایران می‌شود. پان‌پراگ از برگ خشک‌شده درخت BETEL با آهک تهیه می‌شود که ادویه معطر و اسانس‌های غیر‌مجاز به آن افزوده و گاهی در ‌ترکیباتش از انواع مخدرها یا مواد توهم‌زا ازجمله حشیش و دیگر مواد شیمیایی و صنعتی مانند منیزیم، سرب و آرسنیک استفاده می‌شود. این ماده محرک‌زا علاوه بر اعتیادآوربودنش منجر به بیماری‌های لثه، سرطان حنجره، روده و نارسایی کلیه می‌شود. پان‌پراگ عموما به‌صورت آدامس، پاستیل، پودر، قرص تولید و با عناوین خوشبوکننده دهان با مارک‌های اغوا‌کننده همچون تایتانیک، ملوان زبل، ویتامین و… برای ترغیب جوانان و نوجوانان عرضه می‌شود.
دستمال مرطوب السی ‌من
دستمال‌های مرطوب محرک‌زا که برای مرطوب نگه‌داشتن و لطافت پوست در پوشش لوازم بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد به نام السی‌من در بازار عرضه می‌شود. استفاده از این دستمال‌ها میان دختران جوان رواج بیشتری دارد و از راه خون جذب بدن و منجر به توهم کاذب می‌شود. اساس و پایه این ماده جدید، شیشه و مواد آمفتامین است که فقط به شکل دیگری و با نام‌های نیلوفرانه، آجر، موی سرخپوست، افلاطون و مریخ به فروش می‌رسد.

تسبیح

این ماده محرک جدید که پایه اولیه برای ساخت شیشه است از دانه‌های گرد که به‌وسیله رشته‌هایی از جنس خود به‌صورت به‌هم‌پیوسته درست شده که غیر‌ از شیشه با دو، سه اسید بسیار خطرناک نیز ترکیب شده است. تسبیح به شکل دهانی و کشیدنی مصرف می‌شود و استفاده دهانی آن، تأثیری سریع بر مغز می‌گذارد که ممکن است منجر به سکته مغزی، فراموشی، کاهش شدید نور چشم و ازبین‌رفتن حس چشایی می‌شود.

برنز

ماده جدید دیگری که وارد شده به این گونه است که برای مصرف باید آن را روی یک قطعه یخ بگذارند زیرا در تماس با یخ ذوب‌ شده و تبدیل به دود می‌شود. استنشاق دود حاصل در فرد احساس سرخوشی را به وجود می‌آورد. از دیگر عوارض آن، خروج از حالت هشیاری و اشتباه در محاسبه فاصله‌ها (دور را نزدیک دیدن یا برعکس) است.

نخ

ماده محرک دیگر با نام نخ وارد کشور شده که به دور سیگار پیچیده و کشیده می‌شود یا اینکه خود شخص ابتدا خراش‌هایی روی پوست بدن ایجاد کرده و سپس این ماده را که شکل ظاهری‌اش شبیه نخ‌های خیاطی است درون خراش‌ها گذاشته و از این طریق جذب بدن می‌شود. اختلال‌های رفتاری، ازدست‌دادن تعادل و کاهش سطح هوشیاری از عارضه‌های مصرف نخ است.
کاغذ
این ماده که نسبت به مواد محرک‌زا، دوز آمفتامینش کم است در ابعاد دو در یک سانت عرضه می‌شود. فرد آن را روی سطح پوست خود قرار می‌دهد، مخصوصا در محل‌هایی که نبض بدن می‌زند، جذب بیشتری دارد. عارضه آن سرخوشی و گیجی است.

گل

از رایج‌ترین مواد مخدری که از سرشاخه‌های ترد و جوان گیاه شاهدانه به دست می‌آید، گل نام دارد که به‌صورت خشک‌شده این گیاه را در سیگار می‌پیچند. از عوارض این ماده باید به اضطراب، حملات همراه با وحشت‌زدگی، خنده‌های بی‌مورد، خشکی دهان، ضربان قلب بالا، فراموشکاری، سندروم بی‌انگیزگی و اشتهای سیری‌ناپذیر اشاره کرد.

اشک

ماده مخدر جدیدی با نام اشک که از قوی‌ترین موادمخدر محسوب می‌شود، این روزها متقاضی زیادی دارد که با فشرده‌کردن هروئین بدون درنظرگرفتن استانداردها با ترکیبات دیگری مانند داروهای آرامبخش و کورتون اضافه می‌شود. در یک ماه اول مصرف اشک، دوز آن دو یا سه برابر روز اول مصرف است. عوارض ماده مخدر اشک به مراتب شدیدتر از هروئین است اما اکثر مصرف‌کنندگان در ابتدا فکر می‌کنند اشک چیزی در حد قرص‌های روانگردان و اکستازی است و به همین جهت از آن استفاده می‌کنند. شکل این ماده، پودر کرم‌رنگ مایل به قهوه‌ای است که به‌صورت دست‌ساز در کپسول ریخته می‌شود و هر معتاد روزانه چهار تا هشت کپسول اشک را مصرف می‌کند. معتاد ماده را از کپسول خارج کرده روی ورق آلومینیومی نازک ریخته و به‌صورت تدخین مصرف می‌کند. از عوارض آن باید به احساس لذت و سرخوشی، کج‌خلقی، افسردگی، اضطراب و بی‌قراری، کاهش سطح هوشیاری، عدم تعادل، بی‌حوصلگی، کاهش وزن، چرت‌زدن دائمی، تیره‌شدن پوست و بی‌توجهی به وضعیت بهداشتی و سلامتی اشاره کرد. ولع فراوان در مصرف مجدد این ماده از دیگر خصوصیات آن است.

کروکودیل

کروکودیل، ماده‌ای مخدر با قدرتی 20 برابر قوی‌تر از مرفین و پنج برابر قوی‌تر از هروئین است. شدت تخریب این ماده مخدر جدید که با نام تجاری کروکودیل مشهور است به اندازه‌ای بوده که شخص مصرف‌کننده را سریع‌تر از سایر موادمخدر و محرک‌زا دیگر از پای درمی‌آورد. تا پیش از ورود این ماده به ایران، شیشه و کراک در بورس قرار داشت. این ماده مخدر که با شناسنامه جدید و خطرناک وارد کشور شده و کمتر کسی از ورود آن خبر دارد. معتادان به این مواد بیش از یک سال زنده نمی‌مانند. عوارض وحشتناک آن عبارتند از: بیماری قانقاریا، سیاه‌مردگی و نشئگی سریع است. این ماده مخدر در درون سلول‌های بدن فرد به صورت عمقی نفوذ کرده که باعث به‌وجودآمدن زخم و پوسیدگی در بدن می‌شود. علت نام‌گذاری آن به اسم تجاری کروکودیل آن است که پوست معتاد پس از تزریق این ماده، تیره‌رنگ می‌شود. روش مصرف و شکل این ماده به‌شدت اعتیادآور بسیار مشابه کراک است. قیمت ارزان آن از ویژگی بارز این ماده مخدر تزریقی است. مصرف تزریقی آن منجر به آسیب بافتی و سیاه‌شدن اندام می‌شود.

جیب و تینا

این مواد که با هدف بیدار ماندن برای ساعات طولانی و تخلیه انرژی بدون وقفه با انجام حرکات موزون مورد توجه قرار می‌گیرد به صورت تدخینی و با دود کردن استعمال می‌شود و شکلی از متامفتامین متبلور بدون بو و رنگ و مانند یک تکه یخ و با سنگ نمک است. عوارض مصرف آن کاملا مشابه آمفتامین‌هاست.

اسپایس

این ماده محرک درواقع به نوعی ماری‌جوآنای مصنوعی است که با تغییرات ژنتیکی اعمال‌شده در گیاه شاهدانه، به نام اسپایس شناخته شده است که اگر مقدار دلتا تی‌اچ‌سی آن زیاد باشد با یک‌بار مصرف ممکن است به مرگ فرد مصرف‌کننده منجر شود. افزایش توهم‌زدایی، بالارفتن درصد ابتلا به افسردگی، احتمال فرورفتن فرد در هذیان، خودکشی و دیگرکشی از سایر عوارض آن است. آن‌طور که مشخص است این ماده هنوز وارد مرزهای کشورمان نشده هرچند در پشت مرزها کمین کرده است. ازاین‌رو، اطلاعات جامع و کاملی نمی‌توان از نوع مصرفش و سایر عوارض آن ارائه داد.