در سال‌هاي اخير بين مواد مخدر و محرک‌زا مرز وجود داشت اما امروزه به‌دليل ناخالصي مواد و ترکيب آنها از خانواده آمفتامين و مورفين، باعث شده تقسيم‌بندي بين مخدر و محرک‌زا مشکل شود؛ از اين‌رو گاهي پژوهشگران از مواد محرک‌زا با عنوان مخدر روانگردان نام مي‌برند. جديدترين موادي که در کشور در حال عرضه است و متأسفانه آگاهي و اطلاع‌رساني کافي دررابطه با آنها صورت نگرفته، عبارتند از:

Mushroom (قارچ)

اخيرا ماده مخدر روان‌گرداني با نام علمي قارچ در ميان نسل جوان در حال مصرف است که واحد اندازه‌گيري آن برگ و شبيه کاغذ است و رنگ و بوي خاصي هم ندارد. حدودا 30 دقيقه بعد از شروع مصرف، علائم توهم‌زايي آن شروع شده و بين چهار تا 6 ساعت، اثراتش باقي مي‌ماند. عوارض آن روي دستگاه عصبي و سلول‌هاي خاکستري مغز است؛ به‌طوري‌که قدرت توهم‌زايي آن مي‌تواند تا چندين برابر ساير مخدرهاي صنعتي باشد. پس از ورود ماده به بدن، باعث شادي و سرخوشي موقت مي‌شود. نکته جالب توجه آن اين است که اثرات توهم‌زايي قارچ هم مي‌تواند لذتبخش و هم عذاب‌آور باشد. همچنين اين ماده با تحريک اعصاب سمپاتيک موجب افزايش ضربان قلب و فشار خون مي‌شود و گشادي مردمک‌ها را به همراه دارد. مطالعات صورت‌گرفته روي افراد نشان مي‌دهد که با مصرف درازمدت قارچ، شخصيت فرد دستخوش تغيير مي‌شود.

Molly (مالي)

ماده محرک ديگر به نام علمي مالي يک فرم از پودر خالص MDMA (متيلن دي‌اکسي متامفتامين) که به‌تازگي به‌عنوان يک محرک شادي‌بخش در مهماني‌ها از سه سال گذشته مورداستفاده قرار گرفته است. اين ماده برخلاف قرص‌هاي اکستازي که داراي ناخالصي بوده، کاملا پودر خالص MDMA است. اين پودر در بازار به رنگ‌هاي سفيد، قهوه‌اي، بژ و خاکستري در کپسول عرضه مي‌شود. مصرف مالي مي‌تواند منجر به افسردگي، گيجي، اضطراب، لرز، تهوع، تاري ديد، اختلال خواب و پارانوئيد شود. مصرف‌کنندگان همچنين درجاتي از گرفتگي عضلاني را تجربه مي‌کنند.

MEPHEDRONE (مفدرون)

مفدرون نام ديگر متينسکاتينون از مشتقات گروه کوکائين و يک ماده روانگردان است که به شکل کپسول، قرص و پودر سفيدرنگ از طريق بلع، استنشاق يا تزريق وارد بدن مصرف‌کننده مي‌شود. عوارض جانبي آن شبيه قرص‌هاي اکستازي است: خوشي مفرط، احساس آزادي و بي‌خيالي. اين ماده در چين توليد مي‌شود و در ايران به‌منظور فريب‌دادن مأموران کنترل و مبارزه با موادمخدر تحت علائم تجاري مربوط به بسته‌هاي نمک يا غذاي گياهي وارد و به فروش مي‌رسد.

پان‌پراگ

يکي ديگر از مواد محرک‌زا، پان‌پراگ است که از پاکستان و بنگلادش به‌صورت قاچاق و غيرقانوني وارد ايران مي‌شود. پان‌پراگ از برگ خشک‌شده درخت BETEL با آهک تهيه مي‌شود که ادويه معطر و اسانس‌هاي غير‌مجاز به آن افزوده و گاهي در ‌ترکيباتش از انواع مخدرها يا مواد توهم‌زا ازجمله حشيش و ديگر مواد شيميايي و صنعتي مانند منيزيم، سرب و آرسنيک استفاده مي‌شود. اين ماده محرک‌زا علاوه بر اعتيادآوربودنش منجر به بيماري‌هاي لثه، سرطان حنجره، روده و نارسايي کليه مي‌شود. پان‌پراگ عموما به‌صورت آدامس، پاستيل، پودر، قرص توليد و با عناوين خوشبوکننده دهان با مارک‌هاي اغوا‌کننده همچون تايتانيک، ملوان زبل، ويتامين و… براي ترغيب جوانان و نوجوانان عرضه مي‌شود.
دستمال مرطوب السي ‌من
دستمال‌هاي مرطوب محرک‌زا که براي مرطوب نگه‌داشتن و لطافت پوست در پوشش لوازم بهداشتي مورد استفاده قرار مي‌گيرد به نام السی‌من در بازار عرضه مي‌شود. استفاده از اين دستمال‌ها ميان دختران جوان رواج بيشتري دارد و از راه خون جذب بدن و منجر به توهم کاذب مي‌شود. اساس و پايه اين ماده جديد، شيشه و مواد آمفتامين است که فقط به شکل ديگري و با نام‌هاي نيلوفرانه، آجر، موي سرخپوست، افلاطون و مريخ به فروش مي‌رسد.

تسبيح

اين ماده محرک جديد که پايه اوليه براي ساخت شيشه است از دانه‌هاي گرد که به‌وسيله رشته‌هايي از جنس خود به‌صورت به‌هم‌پيوسته درست شده که غير‌ از شيشه با دو، سه اسيد بسيار خطرناک نيز ترکيب شده است. تسبيح به شکل دهاني و کشيدني مصرف مي‌شود و استفاده دهاني آن، تأثيري سريع بر مغز مي‌گذارد که ممکن است منجر به سکته مغزي، فراموشي، کاهش شديد نور چشم و ازبين‌رفتن حس چشايي مي‌شود.

برنز

ماده جديد ديگري که وارد شده به اين گونه است که براي مصرف بايد آن را روي يک قطعه يخ بگذارند زيرا در تماس با يخ ذوب‌ شده و تبديل به دود مي‌شود. استنشاق دود حاصل در فرد احساس سرخوشي را به وجود مي‌آورد. از ديگر عوارض آن، خروج از حالت هشياري و اشتباه در محاسبه فاصله‌ها (دور را نزديک ديدن يا برعکس) است.

نخ

ماده محرک ديگر با نام نخ وارد کشور شده که به دور سيگار پيچيده و کشيده مي‌شود يا اينکه خود شخص ابتدا خراش‌هايي روي پوست بدن ايجاد کرده و سپس اين ماده را که شکل ظاهري‌اش شبيه نخ‌هاي خياطي است درون خراش‌ها گذاشته و از اين طريق جذب بدن مي‌شود. اختلال‌هاي رفتاري، ازدست‌دادن تعادل و کاهش سطح هوشياري از عارضه‌هاي مصرف نخ است.
کاغذ
اين ماده که نسبت به مواد محرک‌زا، دوز آمفتامينش کم است در ابعاد دو در يک سانت عرضه مي‌شود. فرد آن را روي سطح پوست خود قرار مي‌دهد، مخصوصا در محل‌هايي که نبض بدن مي‌زند، جذب بيشتري دارد. عارضه آن سرخوشي و گيجي است.

گل

از رايج‌ترين مواد مخدري که از سرشاخه‌هاي ترد و جوان گياه شاهدانه به دست مي‌آيد، گل نام دارد که به‌صورت خشک‌شده اين گياه را در سيگار مي‌پيچند. از عوارض اين ماده بايد به اضطراب، حملات همراه با وحشت‌زدگي، خنده‌هاي بي‌مورد، خشکي دهان، ضربان قلب بالا، فراموشکاري، سندروم بي‌انگيزگي و اشتهاي سيري‌ناپذير اشاره کرد.

اشک

ماده مخدر جديدي با نام اشک که از قوي‌ترين موادمخدر محسوب مي‌شود، اين روزها متقاضي زيادي دارد که با فشرده‌کردن هروئين بدون درنظرگرفتن استانداردها با ترکيبات ديگري مانند داروهاي آرامبخش و کورتون اضافه مي‌شود. در يک ماه اول مصرف اشک، دوز آن دو يا سه برابر روز اول مصرف است. عوارض ماده مخدر اشک به مراتب شديدتر از هروئين است اما اکثر مصرف‌کنندگان در ابتدا فکر مي‌کنند اشک چيزي در حد قرص‌هاي روانگردان و اکستازي است و به همين جهت از آن استفاده مي‌کنند. شکل اين ماده، پودر کرم‌رنگ مايل به قهوه‌اي است که به‌صورت دست‌ساز در کپسول ريخته مي‌شود و هر معتاد روزانه چهار تا هشت کپسول اشک را مصرف مي‌کند. معتاد ماده را از کپسول خارج کرده روي ورق آلومينيومي نازک ريخته و به‌صورت تدخين مصرف مي‌کند. از عوارض آن بايد به احساس لذت و سرخوشي، کج‌خلقي، افسردگي، اضطراب و بي‌قراري، کاهش سطح هوشياري، عدم تعادل، بي‌حوصلگي، کاهش وزن، چرت‌زدن دائمي، تيره‌شدن پوست و بي‌توجهي به وضعيت بهداشتي و سلامتي اشاره کرد. ولع فراوان در مصرف مجدد اين ماده از ديگر خصوصيات آن است.

کروکوديل

کروکوديل، ماده‌اي مخدر با قدرتي 20 برابر قوي‌تر از مرفين و پنج برابر قوي‌تر از هروئين است. شدت تخريب اين ماده مخدر جديد که با نام تجاري کروکوديل مشهور است به اندازه‌اي بوده که شخص مصرف‌کننده را سريع‌تر از ساير موادمخدر و محرک‌زا ديگر از پاي درمي‌آورد. تا پيش از ورود اين ماده به ايران، شيشه و کراک در بورس قرار داشت. اين ماده مخدر که با شناسنامه جديد و خطرناک وارد کشور شده و کمتر کسي از ورود آن خبر دارد. معتادان به اين مواد بيش از يک سال زنده نمي‌مانند. عوارض وحشتناک آن عبارتند از: بيماري قانقاريا، سياه‌مردگي و نشئگي سريع است. اين ماده مخدر در درون سلول‌هاي بدن فرد به صورت عمقي نفوذ کرده که باعث به‌وجودآمدن زخم و پوسيدگي در بدن مي‌شود. علت نام‌گذاري آن به اسم تجاري کروکوديل آن است که پوست معتاد پس از تزريق اين ماده، تيره‌رنگ مي‌شود. روش مصرف و شکل اين ماده به‌شدت اعتيادآور بسيار مشابه کراک است. قيمت ارزان آن از ويژگي بارز اين ماده مخدر تزريقي است. مصرف تزريقي آن منجر به آسيب بافتي و سياه‌شدن اندام مي‌شود.

جيب و تينا

اين مواد که با هدف بيدار ماندن براي ساعات طولاني و تخليه انرژي بدون وقفه با انجام حرکات موزون مورد توجه قرار مي‌گيرد به صورت تدخيني و با دود کردن استعمال مي‌شود و شکلي از متامفتامين متبلور بدون بو و رنگ و مانند يک تکه يخ و با سنگ نمک است. عوارض مصرف آن کاملا مشابه آمفتامين‌هاست.

اسپايس

اين ماده محرک درواقع به نوعي ماري‌جوآناي مصنوعي است که با تغييرات ژنتيکي اعمال‌شده در گياه شاهدانه، به نام اسپايس شناخته شده است که اگر مقدار دلتا تي‌اچ‌سي آن زياد باشد با يک‌بار مصرف ممکن است به مرگ فرد مصرف‌کننده منجر شود. افزايش توهم‌زدايي، بالارفتن درصد ابتلا به افسردگي، احتمال فرورفتن فرد در هذيان، خودکشي و دیگرکشي از ساير عوارض آن است. آن‌طور که مشخص است اين ماده هنوز وارد مرزهاي کشورمان نشده هرچند در پشت مرزها کمين کرده است. ازاين‌رو، اطلاعات جامع و کاملي نمي‌توان از نوع مصرفش و ساير عوارض آن ارائه داد.